Zbliżają się święta Bożego Narodzenia. Czas spotkań z bliskimi, biesiadowania, nadrabiania towarzyskich zaległości, jakie powstały w ciągu całego roku. Pewnie nie chcesz spędzać tego czasu samotnie. Ale jesteś opiekunem osoby z demencją i zastanawiasz się, jak to będzie – czy twój podopieczny odnajdzie się wśród większej liczby osób? Jak będzie się zachowywać – czy bliscy zrozumieją, że pewne jego zachowania to objawy choroby Alzheimera?

Z jednej strony pewnie nie masz wątpliwości co do tego, że Twój bliski powinien brać udział w świętach. To przecież wciąż ta sama osoba. Potrzebuje ciepła i miłości, zapewne dotychczas chętnie brała udział w Bożym Narodzeniu, szykowała jedzenie, pakowała prezenty, stroiła choinkę, śpiewała kolędy…

Z drugiej strony, Ty najlepiej wiesz, jak trudne bywają objawy choroby Alzheimera. Czasem twój podopieczny jest np. niespokojny, agresywny, trzeba go pilnować, nie wiadomo, co dziwnego zobaczy czy powie. W związku z tym możesz mieć wiele wątpliwości związanych z jego udziałem w np. wigilii.

Jak sobie z tym poradzić? Wiele zależy od tego, na jakim etapie jest choroba, kim jest twój podopieczny, kto Was odwiedzi itd. Nie ma w tej sprawie idealnych i zawsze trafnych porad. Wiem, że stosunki rodzinne bywają różne i święta mogą być dalekie od tych z obrazków prezentowanych w telewizji i w gazetach. Ale zobacz poniższe wskazówki, może akurat coś z nich wyciągniesz dla Ciebie? Może ułatwią ci one podjęcie pewnych decyzji i jak najlepsze zorganizowanie tych nietypowych dni.

1. Przygotuj pokój, gdzie panuje spokój i cisza

Chodzi o taką oazę spokoju, która przyda się w momencie, gdy świąteczny dzień (wieczór) nabierze rozpędu – będzie gwarno, zaczną się rodzinne dyskusje czy wspólne granie – czynności, w których chory nie może lub nie powinien brać udziału. Możesz w takim pokoju zostawić jego ulubione przedmioty, włączyć ulubioną muzykę czy nawet zastosować aromaterapię.

Dowiedz się, jak pobudzanie zmysłów chorego może pomóc w łagodzeniu objawów demencji

Często rodzina podczas świąt z czasem dzieli się na mniejsze grupy – jedni rozmawiają, drudzy oglądają telewizję czy grają w planszówki. Zaangażuj, jedną, dwie osoby w opiekę nad chorym w wyciszonym pokoju. Możecie razem np.:

• oglądać stare zdjęcia,
• wspominać poprzednie święta,
• rozmawiać o smakach i zapach związanych ze świętami albo bawić się w ich rozpoznawanie (pamiętaj, by nie wypominać choremu, że czegoś nie pamięta, a jeśli nie chce brać w tym udziału – odpuść)
• zagrać w prostą grę typu Chińczyk, warcaby, karty (nie przejmuj się tym, że chory nie przestrzega zasad, chodzi przede wszystkim o wspólne spędzenie czasu i zorganizowanie mu zajęcia),
• pomodlić się razem albo śpiewać kolędy, jeśli jesteście wierzący.

Zobacz pomysły na zajęcia dla osoby dotkniętej chorobą Alzheimera niekoniecznie związane ze świętami

2. Poinformuj wcześniej rodzinę

Jeśli w trakcie świąt zamierzasz spotkać się z członkami rodziny czy znajomymi, którzy nie mieli ostatnio kontaktu z podopiecznym, koniecznie wyjaśnij im, co się aktualnie u Was dzieje. Nie musisz zagłębiać się w szczegóły, chodzi o to, by mniej więcej znali objawy choroby Alzheimera i wiedzieli, jak się zachowywać w stosunku do chorego. Aby zapewnić choremu i sobie komfortowe warunki, poproś bliskich, by:

• mówili pojedynczo (hałas może wzbudzić w chorym niepokój i wywołać agresję),
• jeśli chcą o coś zapytać chorego, to zadawali mu proste pytania (“Czy napijesz się herbaty?” zamiast “Napijesz się herbaty zielonej, z imbirem czy jednak wolisz kawę?”)
• nie wypominali choremu, że nie pamięta ich imienia lub jakichś zdarzeń (jak już pewnie wiesz – to go nie zmobilizuje czy nie odświeży mu pamięci),
• zachowywali się normalnie – nie chodzi o to, by popadać w skrajności czy traktować chorego jak dziecko,
• uśmiechali się 🙂

Zastanawiasz się, jak radzić sobie z trudnymi objawami choroby Alzheimera? Zobacz te wskazówki

3. Poproś o wsparcie

Zorganizuj wcześniej dla siebie zmiennika/zmienników. Kogoś, kto w razie czego Cię zastąpi albo Cię wesprze. Dobrze by była to osoba, którą chory zna, na którą dobrze reaguje, będzie w jej towarzystwie czuć się bezpiecznie. Masz prawo na chwilę oddechu, a święta to często doskonała okazja do tego, bo w domu znajduje się kilka osób.

Nie bój się poprosić o pomoc. Odpoczniesz już wtedy, gdy ktoś zajmie się chorym w drugim pokoju, a ty w tym czasie porozmawiasz z kimś na zupełnie inny temat czy zagrasz we wspomniane planszówki. Spróbuj “złapać chwile” dla siebie, wykorzystaj okazję.

4. Zaangażuj chorego

Pomyśl, w jaki sposób chory może ci pomóc w przygotowaniach do świąt lub w ich przebiegu. Pamiętaj, że już samo danie choremu jakiegoś świątecznego zadania może mu sprawić wiele przyjemności. Kilka pomysłów:

• obieranie warzyw,
• mieszanie ciasta,
• układanie foremek do pierniczków czy ciasteczek,
• układanie serwetek.

Nie martw się tym, że chory wykona coś wolno, źle lub w ogóle. Liczą się zajęte dłonie i głowa! Kiedy chory zajęty jest czymś, co sprawia mu przyjemność, objawy demencji zwykle łagodnieją. Czuje się on wtedy potrzebny, widzi, że jest częścią rodziny i ważnego wydarzenia, jakim zwykle bywają święta.

Czasem trudno to dostrzec, czasem mamy wrażenie, że choroba zawładnęła naszym bliskim i teraz to ktoś zupełnie inny. Spróbuj odnaleźć w nim dawną, dobrze znaną Ci i akceptowaną osobę. Kto wie, co tak naprawdę czują chorzy, a czego nie mogą nam okazać lub powiedzieć?

Nie miej do siebie pretensji o to, że coś się nie udało. Nigdy nie będzie perfekcyjne. Chwytaj każdą niepowtarzalną, nawet najmniejszą chwilę, jaką masz okazję spędzić z bliskimi, w nietypowej atmosferze, taką, która może pomóc Ci naładować akumulatory.

Trzymam kciuki, by o były dla Ciebie udane, magiczne święta!

PS. Przygotowując ten materiał brałam pod uwagę sytuację, gdy bliscy przyjeżdżają do Twojego domu, tj. osoba dotknięta chorobą Alzheimera jest u siebie, nigdzie nie wyjeżdża. W niektórych sytuacjach mogą się one sprawdzić także wtedy, gdy gdzieś razem wyjeżdżacie, przy czym wówczas przede wszystkim warto przemyśleć, jak chory odnajdzie się poza domem.

Do napisania tego wpisu zainspirował mnie materiał Kathryn Watson.